“เคยเล่าเรื่องขาตั้งกล้องแบบสามขา (Tripod) ไปแล้ว มาครั้งนี้เป็นอุปกรณ์ที่ต้องใช้คู่กัน ขาตั้งบางตัวก็มีสำเร็จรูป บางตัวต้องซื้อแยกมาประกอบกัน เพื่อให้ตรงความต้องการ ”

          หัวขาตั้งกล้องถือเป็นอุปกรณ์สำหรับควบคุมทิศทางการเคลื่อนที่ และวางตำแหน่งกล้องถ่ายภาพให้นิ่ง เพื่อผลของภาพที่คมชัด ไม่สั่นไหวจากการเปิดหน้ากล้องนาน หรือใช้เลนส์ขนาดใหญ่ที่ไม่สามารถถือได้ โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กลุ่มมีก้านควบคุม และกลุ่มหัวแบบลูกบอล

1. เพลทยึดกล้อง (Plate) แบบ Quick Release 2 . ก้านปรับล็อกมุมก้ม - เงย 3. ก้านปรับล็อกการแพน 4. ก้านปรับล็อกแนวตั้ง 5. ก้านปลดล็อกเพลท

1. ก้านหมุนปรับมุมก้ม-เงย 2. ก้านหมุนปรับการแพน 3. ก้านจับสำหรับพลิกแกนแนวตั้ง 4. เพลทยึดกล้อง (Plate) แบบ Quick Release

          หัวขาตั้งที่มีก้านควบคุม บางท่านเรียกว่าหัวสามทาง เนื่องจากมีการบังคับให้กล้องไปในสามทิศทาง คือ แพนแนวราบขนานกับพื้น, ปรับในมุมก้ม - เงย และปรับกล้องในแนวตั้ง 90 องศา

          หัวแบบนี้ยังมีแบ่งเป็น ระดับตั้งต้น (Basic) สำหรับกลุ่มขาตั้งขนาดเล็กจะรับน้ำหนักได้ไม่มาก ตั้งแต่ 1 - 2 กิโลกรัม วัสดุจะทำจากพลาสติกเป็นหลัก ช่วยให้น้ำหนักเบา ก้านปรับทิศทางบางครั้งมีก้านเดียวสำหรับปรับก้ม - เงย

          ระดับก้าวหน้า (Advance) เริ่มมีข้อมูลในการเลือกซื้อชัดเจนมักซื้อแบบแยกชิ้นไม่รวมขาตั้ง เพื่อรองรับน้ำหนักกล้อง 2 - 5 กิโลกรัม ซึ่งใช้วัสดุประเภทอลูมินั่มอัลลอยด์ (Aluminum Alloy) ทำให้แข็งแรง ทนทาน ต่อการใช้งานสมบุกสมบัน

          ระดับมืออาชีพ (Professional) เป็นกลุ่มที่ใช้งานละเอียด และสมบุกสมบัน จึงมีผู้ผลิตสร้างการควบคุมด้วยระบบเกียร์ (Geared Head) ช่วยในการปรับมุมต่างๆเป็นไปด้วยความละเอียดนุ่มนวล (Smooth) รองรับน้ำหนักอุปกรณ์ได้ถึง 10 กิโลกรัม

          ในแต่ละระดับมีรูปแบบการใช้งานเหมือนกัน แตกต่างในรายละเอียดบ้าง อาทิ จุดเชื่อมต่อกล้อง กับหัวจะมี 2 แบบ คือ แบบมีเพลท และไม่มีเพลท

จุดเด่น

     - ปรับทิศทาง องศาการรับภาพได้ละเอียด แม่นยำ
     - แข็งแรง รับน้ำหนักได้มาก

จุดด้อย

     - เกะกะ ไม่สะดวกต่อการพกพาเดินทาง
     - น้ำหนักมาก

หัวบอล หลากหลายแบบ ในแต่ละผู้ผลิต

          หัวขาตั้งแบบลูกบอลในปัจจุบันได้รับความนิยมสูงสุด เนื่องจากมีความคล่องตัวในการใช้งาน มีฟังก์ชั่นมากมายอยู่ในตัว โดยมีจำนวนรุ่นในแต่ละผู้ผลิตให้เลือกใช้มากมาย

          หัวแบบนี้ยังมีแบ่งเป็น ระดับตั้งต้น (Basic) สำหรับกลุ่มขาตั้งขนาดเล็กจะรับน้ำหนักได้ไม่มาก ตั้งแต่ 0.5-1 กิโลกรัม มีก้านบิดปรับล็อกตำแหน่งเดียวควบคุมทุกสิ่งอย่าง

          ระดับก้าวหน้า (Advance) เริ่มใช้ในกลุ่มกล้องประเภท SLR LIKE จนถึงกล้อง DSLR รองรับน้ำหนักกล้องพร้อมเลนส์ 2-10 กิโลกรัม ผลิตจากวัสดุประเภทอลูมินั่มอัลลอยด์ (Aluminum Alloy) เคลือบสีดำด้านแบบ อโนไดซ์ (Anodize) ทำให้ไม่เกิดสนิม มีแกนปรับแยกเป็น 3 แกน คือ ปรับล็อกการแพน , ปรับล็อกลูกบอล และปรับความหนืดของลูกบอล

          ระดับมืออาชีพ (Professional) เป็นกลุ่มที่ใช้งานหนัก สมบุกสมบัน ใช้ร่วมกับกล้อง หรือเลนส์ขนาดใหญ่ ตามฐานเพลท และจุดปรับต่างๆจะมีองศาระบุ สามารถรองรับน้ำหนักอุปกรณ์ได้ถึง 30 กิโลกรัม

          หัวบอลรุ่นใหม่พัฒนาให้มีขนาดเล็ก แต่รับน้ำหนักได้มาก ด้วยเทคโนโลยีการสร้างระบบกลไกที่ทันสมัย และแข็งแรง จนผู้ใช้งานประหลาดใจในคุณภาพ

จุดเด่น

     - ปรับทิศทางได้หลากหลาย คล่องตัว
     - มีฐานเพลทให้เลือกใช้หลายแบบ
     - มีระบบการปรับความหนืดลูกบอลให้สัมพันธ์กับน้ำหนักอุปกรณ์
     - สะดวกต่อการพกพาเดินทาง

จุดด้อย

     - ไม่เหมาะสำหรับกล้องขนาดใหญ่
     - ไม่สะดวกเมื่อต้องการปรับมุมละเอียด

          เมื่อทราบรายละเอียดของหัวขาตั้งกล้องทั้งสองกลุ่มแล้ว ต่อไปก็เป็นหน้าที่ของคุณว่าจะเลือกใช้อย่างไรให้ตรงกับงานที่ต้องการนำไปใช้ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ รวมถึงประสิทธิผลอย่างสูงสุดตรงกับรุ่นที่เลือกมาจับคู่กับขาตั้งกล้อง ประการสำคัญต้องหมั่นนำไปใช้ผลิตผลงานอย่างสม่ำเสมอ